Ψυχολογία και Θρησκεία
   Ψυχολογία και Θρησκεία
Νικήτας Καυκιός
Ορθόδοξα κείμενα
Θεολογία και Ψυχοθεραπεία Ψυχολογία Θέματα Forum

 

Louise Brierley 1995 Roger la Borde, London

 

 

 

 

 

Ο Θεός είπε και εγένετο το Big Bang;

 

 

 

 

Το πρώτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας δεν έχει χέρια, δεν πλάθει το χώμα, δεν μιλάει με ανθρώπινη γλώσσα, δεν έχει στόμα για να φυσήξει, δεν έχει συγκεκριμένη μορφή, δεν έχει κανένα από τα ανθρωποπαθή χαρακτηριστικά που του προσδίδει ο αγιογραφικός, παραβολικός λόγος. Ο παράδεισος ως γεωγραφικός τόπος δεν υπήρξε ποτέ, πουθενά

 

 

 

 

Ποια είναι η αμαρτία των πρωτοπλάστων; Η παρακοή. Δηλαδή η αποστασιοποίηση από τον ορίζοντα του Θεού. Η απώλεια της Χάριτος. Η αυτονόμηση. Το "εγώ υπάρχω όπως εγώ θέλω με τον δικό μου τρόπο".

 

 

 

 

Ο Αδάμ είμαι εγώ. Ρίχνω την ευθύνη στην Εύα επειδή έχω συναίσθηση ότι η συντροφική σχέση συνοδεύεται από οδύνη. Αν αναλάβω την ευθύνη αυτής της οδύνης χαλάω την αυτοεικόνα μου γι αυτό πιστεύω ότι αυτή με παρασύρει στην πτώση.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο Αδάμ δεν είναι σε ιστορικό επίπεδο ο πρώτος αμαρτωλός. Η παρακοή των πρωτοπλάστων εικονίζει την ροπή εγωκεντρικής αυτονόμησης που χαρακτηρίζει τον κάθε άνθρωπο. Ο Αδάμ επιχειρεί να ζήσει μακριά από τον Θεό. Θέλει να γίνει σπουδαίος μακριά από τον Θεό. Αυτονομείται και αντί για τη Θέωση αποζητά την εγωκεντρική του αυτο-πραγμάτωση. Είναι ανεξάρτητα ο εαυτός του, γίνεται το κέντρο του κόσμου και απομονώνεται από την αγάπη της δημιουργίας. Απομονώνεται από την Αγάπη του Θεού δηλαδή κολάζεται δηλαδή βασανίζεται, φθείρεται και πεθαίνει.

 

Επιστήμη και Θεολογία

www.psyche.gr/darwinmyth.htm

Δαρβίνος και Μωυσής.
Θεωρία της εξέλιξης και ιστορία της Γένεσης.

Αγιογραφικός, παραβολικός λόγος και
οντολογική παραγματικότητα.

του Νικήτα Καυκιού

Ο μύθος δεν βρίσκει καθόλου
στη λέξη που λέγεται
την κατάλληλη αντικειμενικοποίησή του
F. Nietzsche

"Kαι ειπεν ο θεος ποιησωμεν ανθρωπον κατ' εικονα ημετεραν και καθ' ομοιωσιν και αρχετωσαν των ιχθυων της θαλασσης και των πετεινων του ουρανου και των κτηνων και πασης της γης και παντων των ερπετων των ερποντων επι της γης
και εποιησεν ο θεος τον ανθρωπον κατ εικονα θεου εποιησεν αυτον αρσεν και θηλυ εποιησεν αυτους
και ηυλογησεν αυτους ο θεος λεγων αυξανεσθε και πληθυνεσθε και πληρωσατε την γην και κατακυριευσατε αυτης και αρχετε των ιχθυων της θαλασσης και των πετεινων του ουρανου και παντων των κτηνων και πασης της γης και παντων των ερπετων των ερποντων επι της γης"

Η ιστόριση της Δημιουργίας του ανθρώπου
στο βιβλίο της Γένεσης.

 - Η αλήθειες που κρύβονται στη Γένεση νοηματοδοτούν εσχατολογικά την αγωνία και το υπαρξιακό κενό που αισθάνεται ο άνθρωπος επιβιώνοντας σε ένα απειλητικό κόσμο. Ο άνθρωπος της Παλαιάς Διαθήκης δεν μπορεί να παρηγορήσει την οδύνη και το κενό της ύπαρξής του με τις ανέσεις της τεχνολογίας, του θεάματος και της κατανάλωσης. Η υπαρξιακή του αγωνία τον οδηγεί στην αναζήτηση του εσωτερικού νοήματος του όντος. Απορεί, αγωνιά και αφουγκράζεται τη σιωπή του μυστηρίου μέσα του και με τα νοητικά και πολιτισμικά μέσα που διαθέτει προσδίδει τερπνό, πνευματικό νόημα στο αλλότριο σύμπαν. Ερμηνεύει την πραγματικότητα όχι με βάση την επιστημονική μεθοδολογία αλλά με στόχο τον πλουτισμό της υπαρξιακής του ένδειας.
Η ιστορία της Εδέμ δεν περιγράφει πραγματικά, ιστορικά γεγονότα αλλά νοηματοδοτεί παραβολικά την οντολογική κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης.

Αλήθειες που υποσημαίνονται στην ιστορία της Γένεσης:

 † Ο άνθρωπος είναι παιδί του Θεού.
 † Ο Θεός είναι πατέρας.
 † Ο Θεός είναι παρών και επεμβαίνει στη ζωή μας.
 † Έχουμε τη δυνατότητα των ελεύθερων επιλογών.
 † Είμαστε πλασμένοι για να είμαστε όμοιοι με το Θεό.
 † Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο φυσικό-βιο-ψυχολογική οντότητα αλλά και   πνευματική ύπαρξη. (φέρει μέσα του την πνοή του Θεού)
 † Ο άνθρωπος βρίσκεται στην κορυφή της Δημιουργίας.
 † Η γυναίκα και ο άντρας προέρχονται από ένα σώμα και μπορούν να ξαναγίνουν σάρκα μία.

Πολλοί χριστιανοί πιστεύουν ότι αν ο άνθρωπος είναι προϊόν της εξέλιξης τότε η ιστορία της Γένεσης λέει ψέματα. Με πνευματικό ζήλο αποκηρύσσουν την θεωρία της εξέλιξης των ειδών σαν να πρόκειται για μια βλάσφημη θεωρία η οποία διαψεύδει την πίστη τους. Ο Θεός όμως δεν αμφισβητείται ούτε από θεωρίες ούτε από ενδείξεις ούτε από αποδείξεις.

Για τον αληθινά πιστό η δημιουργός δύναμη η οποία γεννά, βαστάζει και συντονίζει τον υλικό κόσμο είναι ο Θεός. Τα ευρήματα που ανακαλύπτει με την παρατήρηση και το πείραμα η επιστήμη προκαλούν θαυμασμό και κατάνυξη. Για τον Άγιο και η γνώση ανοίγει την προσευχή. Όλα όσα υπάρχουν και γίνονται, υπάρχουν και γίνονται με τη δική Του δύναμη. Ο Θεός ως πανταχού παρών και τα πάντα πληρών ενεργοποιεί και συντονίζει όλες τις φυσικές διαδικασίες. Ο Θεός γυρίζει τα ηλεκτρόνια του ατόμου γύρω από τον πυρήνα και τους πλανήτες γύρω από τους ήλιους. Τίποτε δεν γίνεται ούτε και μπορεί να γίνει έξω και μακριά από το Θεό.

«Τα πάντα ην εν πρώτη του Θεού περί την κτίσιν ορμή (κίνηση), οιονεί σπερματικής τινός δυνάμεως προς την του παντός γένεσιν καταβληθείσης, ενεργεία δε τα καθ’ έκαστον ούπω ήν». Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (ΡG 44, 77D)


Για τον άνθρωπο που δεν έχει προσωπική σχέση με το Θεό όλα όσα υπάρχουν και γίνονται είναι αποτελέσματα αυτόνομων, φυσικών διαδικασιών. Ακόμη και τα πιο εκπληκτικά θαύματα όπως η ύπαρξη του σύμπαντος, οι φυσικοί νόμοι που το κυβερνούν και η αναίρεση - υπέρβαση των φυσικών νόμων με έκτακτη θεία παρέμβαση ερμηνεύονται ως φυσικά φαινόμενα. Για τον κοσμικό άνθρωπο ο Θεός δεν είναι ποτέ πουθενά. Ακόμη και αν φανερωνόταν ως φυσική παρουσία και του μιλούσε προσωπικά πάλι δεν θα τον αναγνώριζε ως Θεό αλλά θα προσπαθούσε να ερμηνεύσει με κοσμικά μέτρα και σταθμά το φαινόμενο της Παρουσίας Του. σημ..1


Η θεωρία της εξέλιξης ως επιστημονική θεωρία είναι πολύ πιθανόν να είναι ανεπαρκής ή λανθασμένη. Οι ερευνητές και οι ακαδημαϊκοί είναι δυνατόν να διαμορφώσουν άλλες βιολογικές θεωρίες οι οποίες να ερμηνεύουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη δημιουργία του ανθρώπου ως προς τη φυσική-βιολογική του υπόσταση.
Η Βιβλική αφήγηση της Γένεσης όμως δεν εξηγεί βιολογικά τη φυσική υπόσταση του ανθρώπου αλλά αναπτύσσει, καλλιεργεί, νοηματοδοτεί και αποκαλύπτει τις πνευματικές του δυνατότητες.

Κατά βάθος και οι δύο ερμηνευτικές εκδοχές της δημιουργίας του ανθρώπου είναι αληθινές σε διαφορετικό επίπεδο. Η Θεωρία της εξέλιξης ερμηνεύει αντικειμενικά τη βιολογική και σωματική υπόσταση του ανθρώπου. Η ιστορία της Γένεσης νοηματοδοτεί παραβολικά την υπαρξιακή, πνευματική, μεταφυσική, οντολογική διάσταση του ανθρώπου.

Θεωρία της εξέλιξης
Ιστορία της Γένεσης
Αληθινότητα σε επίπεδο
Αντικειμενικό
Αρχετυπικό
Φυσικό
Μετα-φυσικό
Βιολογικό
Πνευματικό
Ιστορικό
Αιώνιο (Υπερ-χωροχρονικό)
Πραγματικό
Υπερ-πραγματικό (σουρεαλιστικά οντολογικό)
Αιτίας - Αποτελέσματος
Υπαρξιακής σημαντικότητας
Γνώσης
Πίστης


Η Γένεση δεν περιγράφει ιστορικά γεγονότα αλλά νοηματοδοτεί αλληγορικά βαθύτερες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν χρειάζεται ο πνευματικός μας ζήλος να παραβιάσει τις συντεταγμένες του μυαλού μας για να αποδεχτούμε με το ζόρι την αφήγηση της Γένεσης ως ιστορικό γεγονός. Αυτός ο βιασμός του νου μπορεί να προκαλέσει αισθήματα αντιπάθειας ενάντια στους υποστηρικτές της θεωρίας του Δαρβίνου. Η καταπίεση της λογικής παράγει απωθημένα. Θυμώνουμε απέναντι στους υποστηρικτές του Δαρβίνου διότι αυτοί δεν παραβίασαν τη λογική τους όπως εμείς. Θυμώνουμε απέναντι στους υποστηρικτές του Δαρβίνου διότι αισθανόμαστε ότι από τις απόψεις τους κινδυνεύει η ισορροπία του δικού μας συστήματος πεποιθήσεων.
Όμως η ζωντανή σχέση με τον Θεό δεν θεμελιώνεται σε ξηρές πεποιθήσεις αλλά στην ζωντανή αγάπη. Ο άνθρωπος του Θεού δεν επιδιώκει να διασώσει την κοσμοθεωρία του αλλά να πεθάνει από αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπό του. Οι βιβλικές διηγήσεις και οι δογματικές ορθοτομήσεις της Εκκλησίας δεν διασώζονται με τη θεωρητική αποδοχή των λόγων αλλά με τη μετοχή στο μυστήριο που υποδηλώνουν.

-------------

Σημ.. 1 Αυτό συνέβη ήδη με την ενανθρώπιση του Δευτέρου Προσώπου του Τριαδικού Θεού του Υιού και Λόγου του Θεού τον οποίο οι άνθρωποι δεν ανεγνώρισαν και σταύρωσαν. Μόνο αν η Παρουσία του Θεού συμβεί σε εσωτερικό επίπεδο ως Αποκάλυψη εν Αγίω Πνεύματι μπορεί να μαλακώσει ο νους και η καρδιά ώστε να παραδοθεί ο άνθρωπος ελεύθερα και χαρούμενα στην Αγκαλιά του Ζωντανού Θεού.