Ψυχολογία και Θρησκεία

 

Εισαγωγή στο ζήτημα των σχέσεων.




    Το ζήτημα των σχέσεων ψυχοθεραπείας και Ορθόδοξης ποιμαντικής Θεολογίας, είναι σίγουρα πολυσύνθετο και δαιδαλώδες. Πιστεύω ότι θα χρειαστούν δεκαετίες επίμονης ερευνητικής ενασχόλησης, από έμπειρους πνευματικούς, ειδικούς ψυχικής υγείας, επιστημολόγους, ιστορικούς και άλλους ερευνητές ώστε να ανιχνευθούν μονοπάτια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην συνύφανση, αυτών των τόσο ετερογενών κοσμοθεωρητικών προσεγγίσεων. Αν βέβαια η πορεία των ερευνών θα επιβεβαιώνει τη γονιμότητα της δυνατότητας μιας τέτοιας αλληλοπεριχώρησης.

Στην Βόρεια Αμερική και Ευρώπη αν και ο διάλογος έχει αρχίσει εδώ και δεκαετίες, δεν φαίνεται να οδηγεί σε μια κοινά αποδεκτή θεώρηση. Διότι η κάθε ερμηνευτική προσέγγιση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως για παράδειγμα την πνευματική εγρήγορση, την ποιμαντική ή κλινική εμπειρία, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας των ενδιαφερόμενων, τις θεωρητικές ή θεολογικές τους προϋποθέσεις,  και τα πολιτισμικά δεδομένα των γεωγραφικών τόπων.

Τα κείμενα αυτής της ενότητας δεν έχουν τη
δυνατότητα ούτε και την πρόθεση να προσφέρουν οριστικές απαντήσεις, θα μπορούσαν απλά να συμβάλλουν στη δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη γόνιμου διαλόγου και δημιουργικής αντιπαράθεσης. Δεν αποτελούν μια οργανωμένη και συστηματική διατριβή αλλά μια πρόχειρη και αποσπασματική εισαγωγή.

Στόχος μου είναι, με μετέπειτα κυρίως δημοσιεύσεις (1), να εκθέσω απόψεις για θέματα τα οποία στοιχειοθετούν και αρθρώνουν το διάλογο χριστιανικής θεολογίας και ψυχοθεραπείας:

  • Γνωσιολογική προσέγγιση (κοσμοθεωρητικές προϋποθέσεις, μέθοδος, εγκυρότητα της γνώσης).
  • Ανθρώπινη φύση (ψυχή, σώμα, προσωπικότητα). 
  • Αξίες (κίνητρα, κανόνες, στόχοι,  προορισμός).
  • Σύζευξη της πνευματικής ζωής και χριστιανικής πίστης στην ψυχοθεραπεία.
  • Υιοθέτηση ψυχολογικών αρχών και πρακτικών στην ποιμαντική Θεολογία.

Οι απόψεις που εκθέτω δεν διεκδικούν το προνόμιο της ορθότητας. Όλες μπορούν να ανατραπούν με εύλογα επιχειρήματα. Ανακύπτουν μέσα από χρόνιες ζυμώσεις και αποκρυσταλλώνονται σε πρόχειρα, διαλλακτικά σχήματα τα οποία μπορούν να αναπλαστούν και πάλι σε νέες πιο ολοκληρωμένες μορφές (2). Αυτό είναι ένα βασικό σημείο συγγένειας της ερμηνευτικής μου προσέγγισης με την μετα-νεωτεριστική επιστημολογία και μεθοδολογία ... η χαρούμενη επιδίωξη της αναθεώρησης ή διάψευσης των θεωρητικών υποθέσεων.

Η διερεύνηση των σχέσεων Ορθόδοξης, χριστιανικής Θεολογίας και ψυχοθεραπείας είναι για μένα μια ατέρμονη περιπέτεια, μια πολυσήμαντη αναμέτρηση που με καλλιεργεί  χωρίς να μου προσφέρει οριστικές βεβαιότητες. Ανιχνεύω με τις φτωχές δυνατότητες του μυαλού μου, αληθοφανείς διαδρομές για να δια-σκεδάσω ή να δια-κοσμήσω την αγωνία μου.

- Ίσως η συγκρότηση, της ψυχοθεραπευτικής κοσμοθεωρίας και πρακτικής, με την εμπειρία και τη ζωή της Χάριτος του Θεού, συντελείται κυρίως σε επίπεδο προσωπικό-υπαρξιακό.
- Ίσως, το τέλος της αναζήτησης δεν έλθει με την συσσώρευση πληροφοριών και τη δόμηση σύνθετων θεωρητικών μοντέλων,  αλλά με την κατάπαυση της αγωνίας και τον ησυχασμό μέσα στην ταπείνωση της απορίας.
- Ίσως η απάντηση στο ζήτημα των σχέσεων έλθει  με την πληρότητα ζωής που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα,  πληρότητα, που διοχετεύεται αναπόφευκτα ως πνευματική αγάπη και στη θεραπευτική πράξη.

 


 

  1. Η ιστοσελίδα ανανεώνεται συνεχώς. Αν επιθυμείτε να σας ενημερώνω για νέες δημοσιεύσεις επικοινωνείστε μαζί μου

  2. Ένας τέτοιος θεωρητικός μετασχηματισμός, διακρίνεται με σαφήνεια αν συγκρίνει κανείς τα κείμενα αυτής της ενότητας, με εκείνα που παραθέτουμε στην ενότητα των "Ορθόδοξων Πνευματικών Προσεγγίσεων".

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Ψυχολογία και Θρησκεία
nikitas@psyche.gr